ก๋วยเตี๋ยวเส้นเห็ด
ละแวกะดาม
คำว่า “ละแวกะดาม” เป็นภาษาเขมรสุรินทร์ ซึ่งหมายถึง แกงคั่วปู หรือ หลนปูนา นั่นเอง
ซึ่งเป็นอาหารที่สุดยอดความอร่อย กินกับข้าวสวยร้อนๆจะอร่อยมาก แต่นับวันจะหากินได้ยากมากแล้ว และเชื่อว่าเด็กๆรุ่นหลังหลังบางคนอาจไม่รู้จักด้วยซ้ำไป หากย้อนกลับไปเมื่อสัก 15-20 ปีที่แล้ว สมัยที่ผู้เขียนยังเป็นเด็กๆ ต้องพูดได้เลยว่า ละแวกะดาม หรือแกงคั่วปู นี้ เป็นอาหารเลิศรส ที่หากินได้เฉพาะหน้าแล้งระหว่างฤดูเกี่ยวข้าวจนถึงเดือนเมษายนเท่านั้น นั่นก็เพราะว่าปูนาในหน้าแล้งจะมีมันค่อนข้างมาก จำได้ว่าสมัยก่อนพอถึงฤดูเกี่ยวข้าว ผู้เขียนจะต้องตามพ่อแม่ไปเกี่ยวข้าว และนอนเฝ้าลานที่นา ตกตอนเย็นๆจะออกหาขุดปูนา มาทำกับข้าว ซึ่งเมนูที่ถือได้ว่าเลิศรส และเชื่อว่าเป็นที่จดจำของคนที่ทันยุคนั้น คงไม่พ้น ละแวกะดาม อย่างแน่นอน เพิ่มเติม...
ภาษาเขมร
กูย
ชาวกวยหรือกูย เป็นกลุ่มชนกลุ่มหนึ่งที่มีสายสัมพันธุ์ใกล้ชิด กับข่า สามารถใช้ภาษาสื่อสารเข้าใจกันได้ แต่เดิมได้อาศัยอยู่บริเวณแม่น้ำโขงทางตอนเหนือและตะวันออกเฉียงเหนือของดินแดนกัมพูชาในอดีตแถบเมืองอัตตะปือแสนแป แคว้นจำปาศักดิ์ตอนใต้ของลาว ในปัจจุบัน ต่อมาได้สูญสลายไปเพราะถูกผนวกเข้ากับชนเผ่าไทย ที่เริ่มเข้ามามีอิทธิพลในดินแดนส่วนนี้ แต่ก็มีชาวกูยอีกจำนวนหนึ่งที่รักความอิสระสันโดษ......อ่านเพิ่มเติม
กศน.ตำบลเกาะแก้ว
อ่างเก็บน้ำลำพอก
อ่างเก็บน้ำลำพอก เป็นสถานที่กักเก็บน้ำเพื่อใช้ประโยชน์ในหน้าแล้งและหน้าฝน มีความหลากหลายทางด้านระบบนิเวศ เหมาะต่อการพักผ่อนหย่อนใจ และการประกบอาชีพหรือการทำมาหากินของคนในหมู่บ้าน และชุมชนใกล้เคียงอ่านเพิ่มเติม
ปราสาทช่างปี่
ปราสาทช่างปี่ เป็นปราสาทหินสมัยอารยะธรรมขอม เป็นแหล่งประวัติศาสตร์ เพื่อศึกษาค้นคว้า ใช้เป็นหลักฐานทางโบราณคดีได้ ปราสาทช่างปี่ เป็นอโรคยศาล หรือโรงพยาบาล หนึ่งในจำนวน 102 แห่ง ที่พระเจ้าชัยวรมันที่ 7 แห่งอาณาจักรขอมโบราณ โปรดให้สร้างขึ้น มีอายุในราวพุทธศตวรรษที่ 18 มีผังเป็นรูปสี่เหลี่ยนผืนผ้า ก่อด้วยศิลาแลง และหินทรายอ่านเพิ่มเติม
ข้าวต้มมัดใบมะพร้าว
ข้าวต้มมัดใบมะพร้าว นิยมทำกันเวลามีงานบุญต่างๆ รวมทั้งตอนงานศพหรืองานแต่งงานด้วย เพื่อถวายพระสงฆ์สามเณรและเลี้ยงแขกเหรื่อต่างๆ ที่มาร่วมงานอ่านเพิ่มเติม
ห้องสมุดเฉลิมราชกุมารี
ห้องสุมด "เฉลิมราชกุมารี" อำเภอศีขรภูมิ ประวัติความเป็นมา เนื่องในวโรกาสที่สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเจริญพระชนมายุ 36 พรรษา ในปีพุทธศักราช 2534 ด้วยความสำนึก ในพระมหากรุณาธิคุณ ที่ทรงต่อมีงานการศึกษาของชาติ เพื่อเป็นการเฉลิมพระเกียรติ ตลอดจน สนองพระราชปณิธาน และแนวพระราชดำริ ที่แสดงไว้ในโอการสต่าง ๆ กระทรวงศึกษาธิการ จึงได้ขอพระราชทานพระราชาอนุญาต ดำเนินโครงการจัดการ ตั้งห้องประชาชน ซึ่งได้รับพระราชทานนามว่า ห้องสมุดประชานชน "เฉลิมราชกุมารี"อ่านเพิ่มเติม
การเลี้ยงไก่พื้นบ้าน
การเลี้ยงไก่พื้นบ้าน เป็นการใช้ประโยชน์จากพื้นที่บริเวณบ้านให้เกิดประโยชน์ เพื่อเพิ่มรายได้ อ่านเพิ่มเติม
การจักรสาน
นายบุญเกิด ชาวบ้านบ้านมหาชัย ตำบลณรงค์ อำเภอศรีณรงค์ ถือว่าท่านเได้นำภูมิปัญญาชาวบ้านที่เกิดจากการทำเครื่องจักสานในประเทศไทย มีการทำสืบต่อกันมาตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์นักโบราณคดีได้พบหลักฐานสำคัญเกี่ยวกับการทำเครื่องจักสานในยุคหินใหม่ที่บริเวณถ้ำแห่งหนึ่งในเขตอำเภอศรีสวัสดิ์ จ.กาญจนบุรี ซึ่งทำด้วยไม้ไผ่เป็นลายขัดสองเส้นประมาณว่ามีอายุราว 4,000 ปีมาแล้วอ่านเพิ่มเติม
กบยัดไส้
การถนอมอาหารถือเป็นภูมิปัญญาชาวบ้านที่สืบทอดมานาน คนอีสาน เมนู "กบยัดอั่ว" หรือ กบยัดไส้ เห็นจะหนีไม่พ้นเมนูพื้นบ้านแบบย่าง ส่วนผสม เริ่มจากวัตถุดิบหลักคือกบ จะให้ดีต้องเป็น กบนา รสดีกว่ากบเลี้ยง อ่านเพิ่มเติม...
วัดสุวรรณาราม
วัดสุวรรณาราม ตั้งอยู่ที่ หมู่ที่ 6 บ้านสวายปรีง ตำบลประทัดบุ อำเภอปราสาท จังหวัดสุรินทร์ เป็นวัดในสังกัดมหานิกาย บรรยากาศภายในวัดมีความสะอาดและเป็นระเบียบมาก อ่านเพิ่มเติม...
วัดบ้านจบก
วัดจบก ตั้งอยู่ บ้านจบก หมู่ที่ 1 ตำบลประทัดบุ อำเภอปราสาท เป็นวัดในพระพุทธศาสนา สังกัดธรรมยุติกนิกายมีพื้นที่กว้างใหญ่ เป็นระเบียบสวยงาม ร่มรื่นด้วยต้นไม้น้อยใหญ่ มีสิ่งก่อสร้างเกี่ยวเนื่องในพระพุทธศาสนา อ่านเพิ่มเติม...
บ้านหนังสือชุมชน
“บ้านหนังสือชุมชน” หมายถึง บ้านที่เจ้าของบ้านหรือสถานที่ได้อุทิศให้ใช้เป็นห้องสมุดประชาชนของชุมชน ได้แก่ ร้านอาหารและเครื่องดื่ม ร้านค้า ร้านขายของ บ้านผู้มีจิตอาสา บ้านผู้นาชุมชน สถานประกอบการ ศาลาเอนกประสงค์ โรงพยาบาล มีเจ้าของบ้านเป็น อ่านเพิ่มเติม...
ประเพณีแซนโฎนตา
มะขามลายศิลป์
“ต้นมะขามลายศิลป์” เมืองช้างอายุกว่า 300 ปี ลำต้นขนาดใหญ่ 8 เมตร มีริ้วรอยร่องลึกสวยงามดั่งลวดลายศิลปะ ได้รับคัดเลือกเป็นต้นไม้ทรงคุณค่า 1 ใน 63 ต้น เฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ร.๑๐ และ “ต้นจันผา” ใหญ่สุดในไทย เฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระเทพฯ ชูส่งเสริมท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม เพิ่มเติม...
ขนมนางเล็ด
ถ้ามีข้าวเหนียวเหลืออย่าเพิ่งทิ้ง เสียดายของ ลองจับมาทำขนมไทยอร่อย ๆ อย่าง ขนมนางเล็ดดูสิ บางคนเรียก "ข้าวแต๋น" ง่าย ๆ ก็ได้ขนมไทยอร่อย ๆ กรุบกรอบ หอมหวานไปกับน้ำตาลมะพร้าวโรยหน้าด้านบน ทำเก็บไว้กินได้นานด้วย เพิ่มเติม...
ลาบเทา
เทาในภาษาอีสาน ก็คือ สาหร่ายน้ำจืด ที่ขึ้นตามแหล่งน้ำทั้งน้ำนิ่ง และ น้ำไหล คนสมัยก่อนจะนำมาล้างทำความสะอาดแล้วทำลาบเทา ที่ทั้งอร่อยและมีประโยชน์อ่านเพิ่มเติม
ประเพณีขึ้นเขาสวาย
ประเพณีขึ้นเขาสวาย
“เขาสวาย” มีความสำคัญต่อชาวสุรินทร์มาตั้งแต่โบราณกาล กล่าวคือ เมื่อถึงเดือนห้าของทุกปีบรรพบุรุษชาวสุรินทร์จะถือว่าเป็นงานประเพณีหยุดงาน ซึ่งการหยุดงานจะแบ่งออกเป็น 2 ช่วง คือ ช่วงที่ 1 อ่านเพิ่มเติม...
หมู่บ้านท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถีบ้านสองหนอง
บ้านสองหนอง ตั้งอยู่ที่ ม.4 ต.เกาะแก้ว อ.สำโรงทาบ จ.สุรินทร์ เป็นหมู่บ้านท่องเที่ยว ชุมชนเล็ก ๆ ที่มีวิถีเรียบง่าย ตามแบบฉบับของชุมชนชาวกูย เป็นหมู่บ้านนักกีฬา และเป็นบ้านเกิดของนักมวยขวัญใจชาวไทย บัวขาว บัญชาเมฆ มีแผสำหรับนั่ง รองรับนักท่องเที่ยวในการนั่งชมบรรยากาศอ่างเก็บน้ำบ้านเกาะแก้ว ซึ่งมีบรรยายกาศที่สวยงาม มีโปรแกรมท่องเที่ยวสำนักท่องเที่ยวที่มาเป็นหมู่คณะ ในการท่องเที่ยวแบบ 1 วัน และแบบท่องเที่ยว 2 วัน 1 คืน....อ่านเพิ่มเติม
กลุ่มสตรีทอผ้าไหมบ้านประทัดบุ
หมู่บ้านท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถีบ้านเกาะแก้วพัฒนา
ตั้งอยู่หมู่ที่ 11 บ้านเกาะแก้วพัฒนา ตำบลเกาะแก้ว อำเภอสำโรงทาบ จังหวัดสุรินทร์ เป็นหมู่บ้านท่องเที่ยวมีโปรแกรมการท่องเที่ยว แบบ 1 วัน และแบบท่องเที่ยวแบบ 2 วัน 1 คืน เรียนรู้การทอเสื่่อกก การแปรรูปผลิตภัณฑ์จาก เสื่่อกก เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงกลุ่มเพื่อนช่วยเพื่่อน ชมศาลารับเสด็จ ชมต้นไม้พระราชทาน ไหว้ศาลปู่ตาสิ่งศักดิ์ ไหว้พระแก้วศักดิ์สิทธิ์ ล่องเรือชมธรรมชาติ ชมและศึกษาป่าชุมชน มีที่่พักโฮมสเตย์ เลี้ยงต้อนรับ ตื่นเช้าทำบุญตักบาตร ปั่นจักรยานชมธรรมชาติแลกเปลี่่ยนเรียนรู้การแปรรูปผลิตภัณฑ์เสื่อกก...อ่านเพิ่มเติม
กศน.ตำบลประทัดบุ
กศน.ตำบลประทัดบุ ตั้งอยู่ในพื้นที่ส่วนราชการขององค์การบริการส่วนตำบลประทัดบุ หมู่ที่ 3 ตำบลประทัดบุ อำเภอปราสาท จังหวัดสุรินทร์ ระยะทางห่างจากอำเภอปราสาทประมาณ 15 กิโลเมตร อ่านเพิ่มเติม...
การทำหมูแดดเดียว
การทำแคบหมู
การทำแคบหมู เป็นวิธีการแปรรูปและถนอมอาหาร ที่เกิดจากภูมิปัญญาชาวบ้านสืบทอดกันมาเป็นเวลาช้านาน แต่เดิมชาวอีสานเรียกอาหารประเภทนี้ว่า กากหมู แต่เมื่อมีการพัฒนาเป็นการค้าจึงรียกชื่อ แคบหมู แทนชื่อ กากหมู ให้ใกล้เคียงกับแคบหมูของทางภาคเหนือ อ่านเพิ่มเติม...
วัดเทพมงคล
พิธีการที่เกี่ยวข้อง ที่วัดเทพมงคล บ้านตะโนน ตำบลแจนแวน อำเภอศรีณรงค์ จังหวัดสุรินทร์ พระครูวิธาน กิจจานุกิจ เจ้าอาวาสวัดเทพมงคล นำพระสงฆ์ในวัดพร้อมชาวบ้านตะโนนและหมู่บ้านใกล้เคียง ร่วมพิธีสวดขอฝน ตามความเชื่อโบราณ เพื่อสร้างขวัญกำลังใจแก่ชาวบ้านหลังประสบปัญหาฝนทิ้งช่วง ฝนไม่ตกมาเป็นเวลานาน โดยเริ่มจัดพิธีตั้งแต่วันที่ 11 กันยายน เป็นต้นมา และจะยังคงจัดต่อเนื่องไปจนกว่าฝนจะตก มีปริมาณน้ำเพียงพออ่านเพิ่มเติม
การทำปลาส้ม
ปลาส้ม เป็นการแปรรูปอาหารจากปลาชนิดหนึ่งที่นิยมบริโภคกันในเขตภาคตะวันออกเฉียงเหนืออย่างแพร่หลาย และแพร่ไปสู่ภูมิภาคอื่นๆ เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นในการถนอมอาหาร โดยอาศัยเทคนิควิธีการถ่ายทอดสืบต่อกันมา อ่านเพิ่มเติม...
อาชีพการทำขนมทองพับ
กลุ่มวิสาหกิจชุมชนการทำขนมทองพับ บ้านทนงชัยใหญ่ หมู่ที่ 14 ตำบลเมืองที อำเภอเมืองสุรินทร์ จังหวัดสุรินทร์ เพิ่มเติม...
น้ำพริกปลาแห้ง
กศน.ตำบลเกาะแก้ว จัดกิจกรรมโครงการศูนย์ฝึกอาชีพชุมชน หลักสูตรระยะสั้นรูปแบบกลุ่มสนใจไม่เกิน 30 ชั่วโมง การทำน้ำพริกปลาแห้ง ณ ศาลาประชาคมบ้านเกาะแก้ว ต.เกาะแก้ว อ.สำโรงทาบ จ.สุรินทร์ ....อ่านเพิ่มเติม
หลักสูตรหมูปลาร้า
กศน.ตำบลเกาะแก้ว จัดกิจกรรมโครงการศูนย์ฝึกอาชีพชุมชน หลักสูตรระยะสั้นรูปแบบกลุ่มสนใจ 31 ชั่วโมงขึ้นไป หลักสูตรหมูปลาร้า ณ ศาลาประชาคมบ้านตางมาง ต.เกาะแก้ว อ.สำโรงทาบ จ.สุรินทร์....อ่านเพิ่มเติม
อาชีพการเพาะเห็ดนางฟ้า
จากวิศวกรโรงงานอนาคตไกล "ฉัตรชัย ชัยวงค์" และ "สายฝน ดวงคำ" สองสามีภรรยาวัยต้นๆ 30 ปี ตัดสินใจกลับบ้านเกิดเพื่อดูแลพ่อแม่ที่ชรา เพิ่มเติม...
การทำแคบหมู
กศน.ตำบลเกาะแก้ว จัดกิจกรรมโครงการศูนย์ฝึกอาชีพชุมชน หลักสูตรระยะสั้นรูปแบบกลุ่มสนใจไม่เกิน 30 ชั่วโมง การทำแคบหมู ณ ศาลาประชาคมบ้านป่าเวย ต.เกาะแก้ว อ.สำโรงทาบ จ.สุรินทร์....อ่านเพิ่มเติม
แกงกล้วยใส่ไก่บ้าน
อาชีพการจักสานหวาย
ประวัติความเป็นมา
บ้านบุทม (เบาะทม) เป็นภาษาเขมร “เบาะ“ แปลว่า ที่ดอนที่เต็มไปด้วยป่า แต่ถูกถากถางทำไร่ และ “ทม“ แปลว่าใหญ่ รวมความว่า ที่รกไปด้วยป่า ถากถางทำไร่ขนาดใหญ่เช่นกัน บ้านบุทม หมู่ที่ 4 ตำบลเมืองที อำเภอเมืองสุรินทร์ จังหวัดสุรินทร์ ราษฎรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพจักสานหวายเกือบทุกครัวเรือน โดยทำนาเป็นอาชีพหลักและทำจักสานเป็นอาชีพเสริม ที่สามารถทำได้ตลอดฤดูกาล ซึ่งสานมาแล้วกว่า 60 ปี โดยในปี 2473 นายลีง เลิศล้ำและญาติพี่น้องอีก 2 คน ประกอบด้วยนายเหลี่ยม ภาสวัสดี และนายพัน กล้ายิ่ง ได้เรียนรู้การจักสานหวายมาจากเรือนจำจังหวัดสุรินทร์ เมื่อได้รับอิสรภาพจึงได้ประกอบอาชีพจักสานตะกร้าหวายเลี้ยงครอบครัวตลอดมา เพิ่มเติม...
ปราสาทเต่าทอง
ปราสาทเต่าทอง เป็นปราสาทศิลปะแบบเขมรที่เก่าแก่ โดยหลังเดิมนั้นสร้างด้วยอิฐขัดเรียบ ตั้งอยู่บนเนินรูปหลังเต่า มีคูน้ำล้อมรอบตามฉบับผังเมืองโบราณ อ่านเพิ่มเติม.....
สวนลุงตู่
โรงเรียนชาวนา
ศูนย์การเรียนรู้บ้านเกาะหมู่ 3 ต.แจนแวน อ.ศรีณรงค์ จ.สุรินทร์ นายสงวน ศิริทวี ประธานสมาชิกสภาชุมชนบ้านเกาะหมู่ 3 กล่าวว่า ชุมชนบ้านเกาะส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกร เช่น ทำนาปลูกข้าว ซึ่งเป็นอาชีพหลักๆ ยางพารา อ้อย มันสำปะหลัง จึงเป็นส่วนที่นำไปสู่การให้สารเคมีในทุกพื้นที่ที่มีการทำการเกษตร ซึ่งจากการสุ่มตรวจสารเคมีในร่างกายใน 100 คน มีค่าเกินมาตรฐานถึง 70 คน มีผลต่อปัญหาสุขภาพ เห็นว่าการแก้ไขปัญหานี้ต้องแก้ที่ต้นเหตุจึงได้คิดจะทำโครงการอาหารปลอดภัย หรือที่ชาวบ้านเรียกกันว่าเกษตรอินทรีย์อ่านเพิ่มเติม
พ่อเอียะ สายกระสุน
พ่อเอียะ สายกระสุน หมอพื้นบ้านเป็นผู้มีความรู้ความสามารถชำนาญในการใช้สมุนไพรโลดทะนงแดงเพื่อรักษาผู้ป่วยที่ถูกงูพิษและสัตว์ มีพิษกัดพ่อเอียะ สายกระสุนได้รับความไว้วางใจจากแพทย์แผนปัจจุบัน อ่านเพิ่มเติม...
ไข่มดแดง
เชื่อว่าผู้อ่านหลาย ๆ คนคงไม่รู้จักหรือไม่เคยลิ้มรสอาหารที่ขึ้นชื่อว่า เป็นอาหารชั้นสูง มันไม่ใช่อาหารหรูหรา ระดับภัตตาคารหรอก แต่มันเป็นอาหารที่อาศัยอยู่ที่สูง หรือยอดไม้นั่นเอง อาหารชนิดนี้มีชื่อว่า มดแดง HatyaiFocus จะพาทุกคนไปรู้จัก ไข่มดแดง กัน อ่านเพิ่มเติม...
การเเซวเสื้อกวย
เสื้อแซวของชาวกูย (ชาวส่วย) เป็นลักษณะเฉพาะ ซึ่งชาวบ้านนิยมนำมาใส่กับผ้าถุง ที่เรียกว่า ผ้ากะวี ซึ่งเป็นผ้าที่ทอมาจากไหม ในการแต่งกายทั้งชุดจะประกอบด้วยผ้าถุงลายเข็น (กะวี) ที่ต่อหัวซิ่น (เอวผ้าถุง) ชายผ้าถุง (ตีนซิ่น) บางครั้งอาจมีสไบพาดบ่าด้วยอ่านเพิ่มเติม
เรือมอันเร
ประเพณี 12 เดือน (ฮีตสิบสอง คลองสิบสี่ )
กศน.ตำบลสะกาด
กศน.ตำบลสะกาด สังกัด ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอสังขะ จังหวัดสุรินทร์
ตั้งอยู่ที่หมู่ 1 บ้านสะกาด ตำบลสะกาด อำเภอสังขะ จังหวัดสุรินทร์ อ่านเพิ่มเติม.....
ไม้กวาดทางมะพร้าว
ไม้กวาดทางมะพร้าว
คือ ไม้กวาดที่ทำได้จากก้านใบย่อยของทางมะพร้าว โดยตัดก้านใบย่อยตรงโคนก้านออกจากทางมะพร้าว จากนั้นนำใบมะพร้าวมากรีดแยกแผ่นใบทั้งสองข้างออก อ่านเพิ่มเติม....
ห้องสมุดชาวตลาด
กบยัดไส้
อาหารพื้นบ้านพื้นเมืองและสินค้าของป่ามาจำหน่าย เป็นฤดูกาลเหมือนภาคอีสานทั่วไป ในอดีต “ไข่มดแดง”ปัจจุบันเป็นสินค้าราคาแพงเพราะปริมาณน้อยลง ก็มีจำหน่ายมากในตลาด อ่านเพิ่มเติม...